رفلکسولوژی یا درمان منطقه ای طب جایگزین شامل قانون فیزیکی از اعمال فشار به پاها دست ها و یا گوش با انگشتان دست و بدون استفاده از روغن است.
درمانگران رفلکسولوژیادعا می کنند هر یک از سیستم ها و اعضای جمعی و مفرد بدن منعکس کننده تصویر خود بر روی دست و پا است که اثر ماساژ پا دست و گوش در مناطق رفلکس آن اعضا یک تغییر فیزیکی به آن عضو منتقل میکند.
این علم یک درمان ظریف و هنری شفا بخش است که جزو علوم کل نگر یا طب مکمل میباشد و باایده درمان از طریق ماساژ کف پاها دست ها و لاله گوش ها پایه ریزی شده است.
کل نگری بدن ذهن و روح را به هم وصل کرده و هر کدام را به دیگری تأثیر گذار می داند.
امروزه رموز بیشتری از این علم کشف شده و در حال حاضر نقاط ماساژ کف دست و پا و نقاط طب سوزنی با هم آمیخته و تکمیل شده و علمی دقیق و درمانی عالی را بوجود آورده است.
اما چیزی که لازم به یادآوری بوده این است که علوم کل نگر علومی جدید نیستند و عمر آنها به اندازه عمر آدمی و متناسب با آگاهی انسان است و فقط این علوم در زمان ما دوباره کشف می شوند.
این علم قدمت دیرینه ای دارد چرا که در مصر( مقبره آهور در ساکارا ) که به مقبره طبی معروف بوده و مربوط به چهار هزار سال پیش می باشد.
بر دیواره آن عکسی حک و نقاشی شده که بازتاب درمانی و ماساژ کف دست و پا را نشان می دهد.
همچنین در متون طبی اولیه چین باستان به آن اشاره شده است و حتی بقراط در حدود500 سال پیش از میلاد مسیح در مورد ماساژ و تسکین درد مفاصل توسط آن صحبت کرده است.
حس لامسه برای انسان حس بسیار مهمی است و به صورت فطری و غریزی و بدون اینکه آموزش خاصی دیده باشد.
برای دلداری دادن به افراد و انتقال آرامش معمولآ دست آنها را می گیرد و برای آرام ساختن و تسکین خود و دیگران ازآن استفاده می کند.
پس عمر درمان با دست ها به عمر بشریت می رسد و متناسب با آگاهی انسان است.
در حال حاضر روش های ماساژ درمانی مختلفی وجود دارد و هدف همه آن ها باز کردن انسدادهایی است که منجر به عدم تعادل در ناحیه ای خاص از بدن می شود که نهایتاً بیماری اتفاق می افتد. با تحریک کردن نقاط، میتواند تعادل به بدن باز گردد.
این تحریکات از یک طرف بر سیستم انرژی بدن تأثیر می گذارد که باعث می شود تا انسدادهایی که داخل کانال های انرژی و مریدین ها اتفاق افتاده باز شود و از طرف دیگر بر سیستم عصبی که باعث ترشح منظم هورمون ها، آنزیم ها انتقال دهنده های عصبی و مسکن های طبیعی بدن و اندروفین ها می شود، تأثیر می گذارد.
حال اگر این درمان (ماساژ) بر روی بازتاب های بدن در صفحات انعکاسی مانند کف پا انجام شود.
تحریک انرژی در داخل مریدین ها باعث می شود انسداد ارگان ها دستگاه ها و قسمت های مختلف بدن بر طرف شود.
بر اساس تئوری این علم در بدن صفحات انعکاسی وجود دارد که بدن در آن صفحات قرار دارد مانند کف پاها کف دست ها و گوش ها که مانند یک جنین وارونه می باشد و یا حتی چشم ها که علم چشم خوانی و عنبیه شناسی بر پایه همین تئوری می باشد. پس همه این صفحات تمام بدن را در خود جا داده و یک نقشه کوچک از کل بدن می باشد.
این روش بر این اصل استوار است که نقاط بازتاب ها، با اندام های درونی و غدد درون ریز در ارتباطند و با تحریک فشار و ماساژ این نقاط می توان تعادل را به سیستم باز گرداند و بدین صورت است .
که فشار و ماساژ موجب تحریک عضو در برگیرنده می شود و ترشح هرمون ها و آنزیمها اتفاق می افتد و آنگاه بدن بر اساس اصل خود درمانی باعث سلامت فیزیکی و ذهنی خود می شود.
همچنین اینکه بدن به ده منطقه عمودی توسط مریدین ها تقسیم می شود به این صورت که هر مریدین از انگشت هر پا شروع و به طرف بالا می آید و در ناحیه استخوان ترقوه به دو قسمت تقسیم شده یکی به سر می رود و دیگری به انگشت مشابه دست این ارتباط انرژیک منجر به وجود این صفحات بازتابی و ارتباط آنها با تمام بدن می شود.
هر گونه انسداد دراین مریدین ها و یا اعضاء بدن بر مناطق بازتابی هم منعکس می شود پس می توان با معاینه کف دست یا پا پی به این گرفتگی ها برد.
براساس این علم هر عضوی در بدن که با مشکل یا بیماری مواجه شود به معنی انسداد انرژی حیاتی درمریدین مربوط به آن عضو و یا حتی در خود عضو می باشد.
از آنجایی که ما هر عضو اندام غدد درون ریز و حتی کل بدن را در این صفحات انعکاس داریم.
با تحریک یا ماساژ بازتاب این ها در کف پا دست و گوش ابتدا عدم تعادل و گرفتگی بدن را در می یابیم و سپس با بازگرداندن جریان طبیعی انرژی به بدن در جهت بهبود بیمار گام بر میداریم. مواردی را که با رفلکسولوژی می توان اثر گذارتر نمود:
تمامی گروههای سنی از نوزادان تا افراد مسن را می تواند درمان کند.
می تواند برای متعادل سازی کل بدن استفاده شود.
می تواند قدرت شفابخشی خود بدن را افزایش دهد.
می تواند گردش خون و انرژی را به نواحی مختلف افزایش داده و باعث جذب مواد غذایی و دفع مواد زائد می شود.
همچنین رفلکسولوژی دارای اثرات زیر می باشد:
متعادل سازی سیستمهای بدن، بطوریکه بدن بتواند خود را شفا دهد.
موجب تحریک آن نواحی از بدن و ذهن که عملکرد صحیح ندارند می شود.
دیدگاه ذهنی مثبت را تقویت می کند ( براساس دیدگاه کل نگر تندرستی عبارتست از هماهنگی فعل و انفعال انرژی ها در داخل بدن افکار منفی و احساسات منفی جریان آزادانه این انرژیها را محدود کرده و سبب انسداد آنها در بدن می گردد که اگر تصحیح نشوند سرانجام بصورت بیماری تظاهر می کنند.
رها شدن احساسات سرکوب شده ناشی از فشارها و استرس آرام سازی بدن و تغییر وضع زندگی.
آرامش بدن.
با افزایش آزادسازی اندروفین ها به کنترل درد کمک می شود.
علمکرد سیستم ایمنی را افزایش داده جریان لنفاتیک را بهتر میکند.
تندرستی بدن را در حالت متعادل نگه می دارد.
سطوح تمرکز را افزایش می دهد.
گردش خون و جریان عصبی را بهبود می بخشد.
در نواحی انسداد که معمولاً بصورت درد احساس می شوند موجب تسکین می گردد.
به هر حال تمامی افراد می توانند این علم را بیاموزند ولی برای مهارت پیدا کردن به سالها تمرین و کسب تجربه نیاز می باشد.
در این علم مواردی مانند دانستن ابتدایی آناتومی دست و پا بسیار مهم بوده و یادگیری تکنیک های ماساژ و تحریک نحوه گرفتن و نگهداری دست و پا و در نهایت دانستن نقشه بازتابی و اینکه هر عضو یا ارگان در چه قسمتی می باشد آموزش داده می شود.
سال 2009 بررسی سیستماتیک از کارآزمایش تصادفی و کنترل شده که در طب مکمل انگلستان دانشکده پزشکی دانشگاهای اکستر و پلیموت اکستر آمده است .
که بهترین شواهد موجود تا به امروز دلیل متقاعد کننده ای که بازتاب یک درمان موثر برای هر وضعیت پزشکی است نشان نداد.
البته این موضوع که هر یک از سیستم ها و اعضای جمعی و مفرد بدن منعکس کننده تصویر خود بر روی دست و پا است غیر قابل انکار است